Na początek warto postawić sobie zasadnicze pytanie, co właściwie jest ta sieć botnet?

Sieć botnet to zbiór zainfekowanych urządzeń, takich jak komputery, smartfony, serwery czy IoT (Internet of Things), które są kontrolowane przez jednego lub kilku cyberprzestępców, zwanych botmasterami lub bot herderami. Te zainfekowane urządzenia, zwane „botami” lub „zombie”, są połączone w jedną sieć i mogą być zdalnie sterowane przez atakujących bez wiedzy właścicieli urządzeń.

Jak działa sieć botnet?

Infekcja: Cyberprzestępca wykorzystuje złośliwe oprogramowanie (malware), takie jak wirusy, robaki, trojany czy ransomware, aby zainfekować urządzenia. Infekcja może nastąpić przez załączniki e-mail, złośliwe linki, fałszywe aktualizacje oprogramowania lub luki w zabezpieczeniach.

Kompromitacja: Po zainfekowaniu urządzenia, złośliwe oprogramowanie instaluje na nim „bota” – program, który umożliwia zdalne sterowanie urządzeniem przez botmastera.

Komunikacja: Zainfekowane urządzenia łączą się z serwerem kontroli i dowodzenia (C&C – Command and Control), który jest kontrolowany przez botmastera. Ten serwer wysyła instrukcje do botów i koordynuje ich działania.

Wykonywanie poleceń: Botmaster wydaje polecenia, które są wykonywane przez wszystkie zainfekowane urządzenia w botnecie. Może to obejmować ataki DDoS, rozsyłanie spamu, kradzież danych, miningu kryptowalut, czy przeprowadzanie innych złośliwych działań.

Teraz jak wiemy co to jest ta sieć warto odpowiedzieć na kolejne pytanie do czego taka sieć może zostać wykorzystana?

Sieci botnet są wykorzystywane przez różne grupy i osoby w celu realizacji różnych celów, zarówno nielegalnych, jak i legalnych. Oto kilka przykładów:

1. Cyberprzestępcy

Cyberprzestępcy to najczęstsze osoby korzystające z botnetów. Wykorzystują je do:

• Ataków DDoS: aby przeciążyć serwery i usługi online, czyniąc je niedostępnymi.
• Rozsyłania spamu: wysyłanie masowej ilości wiadomości e-mail z reklamami, oszustwami czy złośliwym oprogramowaniem.
• Kradzieży danych: przeprowadzanie ataków mających na celu kradzież danych osobowych, informacji finansowych czy poufnych informacji firmowych.
• Phishingu: wysyłanie fałszywych wiadomości e-mail, które mają na celu wyłudzenie danych logowania lub innych poufnych informacji.
• Miningu kryptowalut: wykorzystywanie mocy obliczeniowej zainfekowanych urządzeń do wydobywania kryptowalut.

2. Hakerzy działający na zlecenie

Niektóre firmy lub osoby wynajmują hakerów do przeprowadzania ataków na konkurencję lub wrogów. Hakerzy mogą używać botnetów do:

• Szpiegostwa przemysłowego: zbieranie poufnych informacji o konkurencji.
• Sabotażu: przeprowadzanie ataków, które zakłócają działalność konkurencyjnych firm.

3. Państwa i organizacje rządowe

Rządy niektórych krajów używają botnetów do celów:

• Cyberwojny: ataki na infrastrukturę krytyczną innych państw, takie jak sieci energetyczne, komunikacyjne czy finansowe.
• Szpiegostwa: zbieranie informacji wywiadowczych od innych krajów.
• Propagandy: rozpowszechnianie dezinformacji i wpływanie na opinię publiczną.

4. Badacze bezpieczeństwa

Chociaż to rzadsze, niektórzy badacze bezpieczeństwa mogą tworzyć kontrolowane botnety w celach:

• Analizy: badanie metod działania botnetów i opracowywanie skutecznych środków obronnych.
• Testowania: testowanie zabezpieczeń systemów informatycznych.

5. Właściciele zainfekowanych urządzeń

Nieświadomie, właściciele komputerów, smartfonów, routerów i innych urządzeń mogą być częścią botnetu, jeśli ich urządzenia zostaną zainfekowane przez złośliwe oprogramowanie. Te urządzenia są wtedy wykorzystywane przez cyberprzestępców bez wiedzy i zgody ich właścicieli.

Podsumowując, sieci botnet są wykorzystywane głównie przez cyberprzestępców i hakerów do realizacji różnorodnych nielegalnych działań, ale także przez państwa do cyberwojny i szpiegostwa oraz przez badaczy do analizy i testowania zabezpieczeń.

Jakie są zagrożenia związane z sieciami botnet? Tych zagrożeń jest kilka najważniejsze z nich to:

• Utrata kontroli nad urządzeniem: właściciel zainfekowanego urządzenia może nie być świadomy, że jego urządzenie jest częścią botnetu i wykonuje złośliwe działania.
• Zasoby systemowe: boty mogą wykorzystywać zasoby systemowe, takie jak procesor i pamięć, co prowadzi do spadku wydajności urządzenia.
• Zagrożenie prywatności: botnety mogą być używane do kradzieży danych osobowych i innych poufnych informacji.
• Problemy prawne: właściciele zainfekowanych urządzeń mogą być nieświadomie zaangażowani w nielegalne działania, co może prowadzić do konsekwencji prawnych.

Podsumowując Botnety stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa cybernetycznego i prywatności użytkowników. Dlatego ważne jest, aby stosować odpowiednie środki ochrony, takie jak regularne aktualizacje oprogramowania, używanie programów antywirusowych i ostrożność podczas korzystania z internetu i to ostanie jest chyba najważniejsze.

Autor: Tomasz Szepelak

Ekspert z wieloletnim doświadczeniem w branży IT, posiadający obszerną wiedzę techniczną obejmującą Cyberbezpieczeństwo w środowiskach Windows i Linux, znajdowanie podatności na stronach internetowych oraz udzielanie zaleceń dotyczących zamykania znalezionych podatności. Jest odpowiedzialny za wsparcie użytkowników końcowych, instalację, wdrożenie i utrzymanie różnych komponentów LAN/WAN w środowisku korporacyjnym w strukturach firmy międzynarodowej. Uczestniczy w różnorodnych projektach, jako niezależny lider projektu, pracuje nad wdrożeniami nowych rozwiązań. Może pochwalić się również szeroką wiedzą w zakresie procesów IT i tytułem ITIL® Expert.